فطری بودن پوشش
حجاب و پوشش در تمام ادیان و مذاهب، دارای جایگاه خاصی است و یکی از دلایل
اساسی آن این است که حجاب و عفاف، یک امر فطری است. داستان حضرت آدم و حوا نیز فطری بودن پوشش را اثبات می کند. در تورات (کتاب مقدس یهودیان که برای مسیحیان
نیز مقدس است) می خوانیم: «و چون زن دید که آن درخت برای خوراک نیکوست و
به نظر، خوش نما و درختی دلپذیر و دانش افزا، پس، از میوه اش گرفته بخورد و
به شوهر خود نیز داد و او خورد. آنگاه چشمان هر دوی ایشان باز شد و
فهمیدند که عریان اند، پس برگهای انجیر به هم دوخته، سترها برای خویشتنن
ساختند...». بعد ادامه می دهد: «و آدم، زن خود را حوا نام نهاد، زیرا که او
مادر جمیع زندگان است و خداوند رخت ها برای آدم و زنش از پوست بساخت و
ایشان را پوشانید» (تورات، سفر پیدایش، باب 3، آیات 8-6 و 21-20).
بر
طبق این متن، آدم و حوا لباسی نداشتند و بعد از خوردن شجره ممنوعه چشمشان
باز شد و فهمیدند که عریان اند که بلافاصله با برگ درختان خود را پوشاندند و
بعدا خداوند لباسی از پوست به ایشان ارزانی داشت. در قرآن کریم در مورد داستان حضرت آدم و حوا چنین آمده است: «فلما ذاقا الشجرة بدت لهما سواتهما و طفقا یخصفان علیهما من ورق الجنة؛ آن گاه که آدم و حوا از درخت ممنوعه چشیدند، پوشش خود را از دست داده (عورتشان آشکار گردید) و به سرعت، با برگ درختان بهشتی خود را پوشاندند» (اعراف/ 22).
طبق آیات شریفه قرآن کریم، حضرت آدم و حوا قبل از چشیدن درخت ممنوعه دارای
لباس بوده اند، اما با خوردن از آن درخت ممنوعه (بر اثر اغوای شیطان)
لباس خود را از دست دادند که بلافاصله به پوشاندن خود اقدام نمودند. به هر
حال، مطابق هر دو نقل، پس از احساس برهنگی (خواه طبق نقل تورات قبل از آن
دارای لباس نبوده و یا طبق قرآن کریم دارای لباس بوده اند) بلافاصله خود را
با برگهای درختان بهشتی پوشاندند. این احساس شرم از برهنگی حتی بدون حضور
ناظر بیگانه، و سرعت در پوشاندن خود به وسیله برگ ها (هرچند به طور موقت)،
از آن جهت که تحت هیچ آموزش یا فرمانی از جانب خداوند یا فرشته وحی و یا
تذکر هریک به دیگری صورت گرفته است، بیانگر فطری بودن پوشش در انسان است و
ثابت می کند که لباس و پوشش، به تدریج و بر اثر تمدن ها ایجاد نشده است،
بلکه انسان های نخستین، یا به تعبیر بهتر، نخستین انسان ها، به طور فطری
بدان گرایش داشته اند. و بنا به گواهی متون تاریخی، در اکثر قریب به اتفاق
ملت ها و آیین های جهان، حجاب در بین زنان، معمول بوده است. هر چند حجاب در
طول تاریخ، فراز و نشیب های زیادی را طی کرده و گاهی با اعمال سلیقه
حاکمان، تشدید یا تخفیف یافته است، ولی هیچ گاه بطور کامل از بین نرفته
است.
تمام ادیان آسمانی، حجاب و پوشش زن را واجب و لازم شمرده اند و
جامعه بشری را به سوی آن دعوت کرده اند؛ زیرا لزوم پوشش و حجاب به طور
طبیعی در فطرت زنان به ودیعت نهاده شده است و احکام و دستورهای ادیان الهی
هماهنگ و همسو با فطرت انسانی تشریع شده است، پس در همه ادیان الهی پوشش و
حجاب زن واجب گشته است. در ادیان زرتشت، یهودیت، مسیحیت و اسلام،
حجاب زنان امری لازم بوده است. کتاب های مقدس مذهبی، دستورها و احکام
دینی، آداب و مراسم و سیره عملی پیروان این ادیان الهی، بهترین شاهد و گواه
اثبات این مدعاست.
حجاب در دین یهود
رواج حجاب در بین زنان قوم یهود، مطلبی نیست که کسی بتواند آن را مورد
انکار یا تردید خود قرار دهد. مورخین، نه تنها از مرسوم بودن حجاب در بین
زنان یهود سخن گفته اند، بلکه به افراط ها و سخت گیریهای بی شمار آنان نیز
در این زمینه تصریح کرده اند. در کتاب حجاب در اسلام آمده است: «گرچه پوشش در بین عرب مرسوم نبود و اسلام آن را به وجود آورد، ولی در ملل غیرعرب، به شدیدترین شکل، رواج داشت. در ایران
و در بین یهود و مللی که از فکر یهود پیروی می کردند، حجاب به مراتب
شدیدتر از آنچه اسلام می خواست وجود داشت. در بین این ملتها وجه و کفین
(صورت و کف دستها) هم پوشیده می شد. حتی در بعضی از ملتها سخن از پوشیدن زن
و چهره زن نبود، بلکه سخن از قایم کردن زن بود و این فکر را به صورت یک
عادت سفت و سخت درآورده بودند».
ویل دورانت
که معمولا سعی می کند موارد برهنگی یا احیانا تزیینات و آرایش های زنان هر
قوم را با آب و تاب نقل کند تا آن را طبیعی جلوه دهد، در این مورد می
گوید: «در طول قرون وسطا، یهودیان همچنان زنان خویش را با البسه فاخر می
آراستند، لکن به آنها اجازه نمی دادند که با سر عریان به میان مردم روند.
نپوشاندن موی سر، خلافی بود که مرتکب را مستوجب طلاق می ساخت. از جمله
تعالیم شرعی یکی آن بود که مرد یهودی نباید در حضور زنی که موی سرش
هویداست، دست دعا به درگاه خدا بردارد».
او در توصیف زنان یهودی می
گوید: «زندگی جنسی آنان علی رغم تعدد زوجات، به طرز شایان توجه، منزه از
خطایا بود. زنان آنان دوشیزگانی محجوب، همسرانی ساعی، مادرانی پرزا، و امین
بودند و از آنجا که زود وصلت می کردند، فحشا به حداقل، تخفیف پیدا می
کرد». در کتاب مقدس یهودیان، موارد متعددی یافت می شود که به طور صریح و یا
ضمنی، حجاب و پوشش زن و مسائل مربوط به آن، مورد تایید قرار گرفته است. در
برخی از آنها لفظ چادر و برقع به کار رفته است که نشانگر کیفیت پوشش زنان
آن عصر است.
در مورد پوشش کامل در مقابل نامحرم در سفر پیدایش تورات چنین می خوانیم: «و رفقه، چشمان خود را بلند کرد و اسحاق
را دید و از شتر خود فرود آمد. زیرا که از خادم پرسید: این مرد کیست که در
صحرا به استقبال ما می آید؟ و خادم گفت: آقای من است. پس برقع خود را
گرفته، خود را پوشانید» (سفر پیدایش، باب 24، فقره 64 و 65). و در مورد عدم
تشبه مرد و زن به یکدیگر در تورات آمده است: «متاع مرد، بر زن روا نباشد و
مرد، لباس زن نپوشد، زیرا هرکه این کند، مکروه یهود (خدای تو) است»
(تورات، سفر تثنیه، باب 22، فقره 5).
حتی به نزول عذاب در اثر آرایش دختران یهود برای بیگانگان پرداخته است در
این زمینه در تورات آمده: «و خداوند می گوید از این جهت که دختران صهیون
متکبرند و با گردن افراشته و غمزات چشم، راه می روند و به ناز می خراماند و
به پاهای خویش، خلخالها را به صدا می آورند. بنابراین، خداوند فرق سر
دختران صهیون را کل خواهد ساخت و خداوند، عورت ایشان را برهنه خواهد نمود. و
در آن روز، خداوند زینت خلخال ها و پیشانی بندها و هلال ها را دور خواهد
کرد. و گوشوارها و دستبندها و روبندها و انگشترها و حلقه های بینی را و
رداها و شال ها و کیسه ها را. و آینه ها و کتان های نازک و عمامه ها و برقع
ها را. و واقع می شود که: به عوض عطریات، عفونت خواهد شد و به عوض کمربند،
ریسمان و عوض موهای بافته، کلی و به عوض سینه بند، زنار پلاس و به عوض
زیبایی، سوختگی خواهد بود. مردانت به شمشیر و شجاعانت در جنگ خواهند افتاد.
و دروازه های وی ناله و ماتم خواهند کرد و او خراب شده، بر زمین خواهد
نشست. (تورات، اشعیاء نبی، باب سوم، فقره 10-8).
در تورات، از چادر و برقع و روبنده ای که زنان با آن سر و صورت و اندام
خویش را می پوشانده اند، صریحا نام برده شده است، که نشانگر کیفیت پوشش
زنان است. برای نمونه در کتاب روت می خوانیم: «بوعز
گفت: زنهار کسی نفهمد که این زن به خرمن آمده است. و گفت: چادری که بر
توست، بیاور و بگیر. پس آن را بگرفت و او شش کیل جو پیموده بر وی گذارد و
به شهر رفت. (تورات، سفر پیدایش، باب 38، فقره 14 و 15). در مورد عروس
یهودا می خوانیم: «پس رخت بیوگی را از خویشتن بیرون کرد. برقعی به رو کشید و
خود را در چادری پوشید و به دروازه عینایم که در راه تمنه است، بنشست»
(تورات، سفر پیدایش، باب 38، فقره 14 و 15).
ویل دورانت در مورد لزوم
پوشاندن سر از نامحرمان در آیین یهود می نویسد: اگر زنی به نقض قانون یهود
می پرداخت، چنانکه مثلا بی آن که چیزی بر سر داشت به میان مردم می رفت، و
یا در شارع عام نخ می رشت، یا بر هر سنخی از مردان، درد دل می کرد، یا
صدایش آن قدر بلند بود که چون در خانه اش تکلم می نمود، همسایگانش می
توانستند سخنان او را بشنوند، در آن صورت، مرد حق داشت بدون پرداخت مهریه
ای او را طلاق دهد. او همچنین می نویسد: ...و به استعمال سرخاب و سرمه،
نکوهیده می شمردند. موافق بودند که مرد، باید برای پوشاک زن خویش
سخاوتمندانه خرج کند، لکن غرض آن بود که زن، خود را برای شوهر خویش بیاراید
نه برای سایر مردها. در کتاب حکمة الحجاب و ادلة وجوب النقاب، برای تایید این که منشا حجاب زنان یهودی، وجوب حجاب در شریعت موسی (ع) بوده، به داستان حضرت موسی و دختران شعیب
اشاره شده است که در آن، حضرت موسی به آنان امر کرد تا پشت سر او حرکت
کرده و از پشت سر، او را به منزل پدرشان هدایت کنند (حکمه الحجاب و اداله
وجوب النقاب، ص 252).
حجاب در مسیحیت
ادیان الهی، به خاطر تناسبشان با فطرت و احکام کلی، جهت و شیوه واحدی
دارند. در مسیحیت، همانند دین زرتشت و یهود، حجاب زنان امری واجب به شمار
می آمده است. جرجی زیدان،
دانشمند مسیحی در این باره می گوید: «اگر مقصود از حجاب، پوشانیدن تن و
بدن است، این وضع، قبل از اسلام و حتی پیش از ظهور دین مسیح، معمول بوده
است و آثار آن هنوز در خود اروپا باقی مانده است». مسیحیت نه تنها احکام
دین یهود در مورد حجاب زنان را تغییر نداده و قوانین شدید آن را استمرار
بخشیده است، بلکه در برخی موارد، قدم را فراتر نهاده و با تاکید بیشتری
وجوب حجاب را مطرح ساخته است، زیرا در شریعت یهود، تشکیل خانواده و ازدواج،
امری مقدس محسوب می شد و حتی در کتاب تاریخ تمدن
آمده است که: «ازدواج در سن بیست سالگی اجباری بود، اما از دیدگاه مسیحیت
که تجرد، مقدس شمرده شده است جای هیچ شبهه ای باقی نخواهد ماند که برای از
بین رفتن تحریک و تهییج، این مکتب، زنان را به رعایت پوشش کامل و دوری از
آرایش و تزیین، به صورت شدیدتری فراخوانده است».
در این ارتباط، در انجیل
می خوانیم: «و همچنین زنان خویشتن را بیارایند به لباس مزین به حیا و
پرهیز، نه به زلفها و طلا و مروارید و رخت گرانبها. بلکه چنان که زنانی را
می شاید که دعوای دینداری می کند به اعمال صالحه....» (انجیل، رساله پولس
به تیموناوس، باب دوم، فقره 9- 15). «همچنین ای زنان، شوهران خود را اطاعت
نمایید تا اگر بعضی نیز مطیع کلام نشوند، سیرت زنان ایشان را بدون کلام
دریابد. چون که سیرت طاهر و خداترس شما را ببینند. و شما را زینت ظاهری
نباشد از بافتن موی و متحلی شدن به طلا و پوشیدن لباس. بلکه انسانیت باطنی
قلبی در لباس غیرفاسد روح حلیم و آرام که نزد خدا گران بهاست. زیرا بدین
گونه، زنان مقدسه در سابق نیز که متوکل به خدا بودند، خویشتن را زینت می
نمودند و شوهران خود را اطاعت می کردند. مانند ساره که ابراهیم
را مطیع بود و او را آقا می خواند و شما دختران او شده اید» (انجیل، رساله
پطرس رسول، باب سوم، فقره 1- 6). همچنین درباره وقار و امین بودن زن می
خوانیم: «و به همین گونه زنان نیز باید با وقار باشند و نه غیبتگو؛ بلکه
هوشیار و در هر امری امین» (انجیل، رسوله پولس به تیموناوس، باب سوم، فقره
11).
در روایات ما نیز چنین آمده است: حضرت عیسی (ع) فرمود: از نگاه کردن به زنان بپرهیزید، زیرا شهوت را در قلب می رویاند و همین، برای ایجاد فتنه در شخص نگاه کننده کافی است (سفینه البحار، ج 2، ص 596). حواریون
و پس از آنها پاپ ها و کاردینال های بزرگ که دستورهای دینی آنان از طرف
کلیسا و مذهب مسیحیت لازم الاجرا شمرده می شد، با شدتی هرچه تمام تر زنان
را به پوشش کامل و دوری از آرایش های جسمی فرا می خوانده اند.
دکتر حکیم الهی استاد دانشگاه لندن در کتاب زن و آزادی پس از تشریح وضعیت زن نزد اروپاییان، در مورد حکم پوشش و حجاب زن نزد مسیحیت، عقاید کلمنت و ترتولیان،
(دو مرجع مسیحیت و دو اسقف بزرگ) را درباره حجاب بازگو می کند: «زن باید
کاملا در حجاب و پوشیده باشد، مگر آن که در خانه خود باشد، زیرا فقط لباسی
که او را می پوشاند، می تواند از خیره شدن چشم ها به سوی او مانع گردد. زن
نباید صورت خود را عریان ارائه دهد تا دیگری را با نگاه کردن به صورتش
وادار به گناه نماید. برای زن مؤمن عیسوی، در نظر خداوند، پسندیده نیست که
نزد بیگانگان به زیور آراسته گردد و حتی زیبایی طبیعی آن نیز باید مخفی
گردد، زیرا برای بینندگان خطرناک است (زن و آزادی، حکیم الهی، ص 53).
تصویرهایی که از پوشاک مسیحیان و مردم اروپا انتشار یافته است، به وضوح
نشان می دهد که حجاب در بین زنان، کاملا رعایت می شده است.
حجاب در لغت عبارت است از هر چیزی که میان دو چیز حایل باشد و معانی چون فاصل، مانع[1]،ستر،نقاب و روپوش از آن فهمیده می شود.[2]
در
فقه اسلامی حجاب یعنی پرده و پوشش بین دو نامحرم و چون در اسلام حجاب برای
زنان و مردان واجب شمرده شده پس زنان و مردان باید خود را از نامحرم
بپوشانند حجاب برای زن پوشاندن تمام بدن از نامحرم است، به جز صورت و دو
دست و برای مردان پوشانیدن عورتین و مواضعی که دیدن آن برای زنان ایجاد
ریبه و گناه کند.[3]در قرآن کریم بیشتر موارد استعمال کلمه حجاب بمعنی پرده
و ستر می باشد، چنانچه در آیه 17 سوره مریم، آیه 5 سوره فصلت و نیز آیه 53
سوره احزاب که به آیه حجاب معروف است بدین معنی می باشد.[4]
حجاب و
بالاخص چادر بارزترین نمود حجاب اسلامی است که ریشه در قرآن و سنت زنان
اهلبیت به ویژه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها دارد. پیامبر ـ صلی الله
علیه و آله ـ چادر را بعنوان یکی از اقلام نوزده گانه ضروری جهیزیّه برای
دخترش زهرا ـ سلام الله علیها ـ قرار داد قرآن کریم می فرماید:« ای پیامبر!
به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنین بگو خود را با «جلباب» بپوشانند»[5]
اکثر مفسرین و لغویین «جلباب» را به معنای چادر و عبا تفسیر و معنا کرده
اند.
توصیة بزرگان دینی و بیش از همه قرآن کریم بر استفاده از چادر،
بیانگر آثار و امتیازات فراوان این پوشش شکوهمند است که ما به برخی از آنها
به صورت گذرا، اشاره می کنیم.
1. چادر با پوشش یکنواخت و یکپارچه بدن، جلب توجه نامحرم را به کمترین حد خود می رساند.
2. چادر زیبائیهای جسمانی زن را تحت الشعاع زیبائیهای معنوی او قرار می دهد و به او نشاط دینی می بخشد.
3. چادر امنیت و آرامش زن را افزایش می دهد.
4. چادر بیش از هر لباسی حجم بدن را پوشش می دهد و بزرگواری و تواضع زن را در برابر احکام اسلام و ازرش‌های اخلاقی آشکار می سازد.[6]
حال ما در اینجا به بررسی حجاب در ادیان مختلف پرداخته و جایگاه آن را در اقوام مختلف بررسی می کنیم.
حجاب در دین و آیین زرتشت
در
مورد پیامبر بودن زرتشت در میان اندیشمندان مسلمان اختلاف نظر وجود دارد
برخی او را یک مصلح اجتماعی و عده ای با استناد به برخی از روایات، او را
پیامبر الهی می دانند، به هر حال در این دوره که دوره حکومت کوروش و داریوش
دو تن از شاهان بزرگ هخامنشی است، زنان پوشش خاصی داشتند.[7] از اسناد و
کتیبه های بدست آمده اینگونه استفاده می شود که:
پوشاک زنان دوره مادها
از لحاظ شکل با پوشاک مردان کمی تفاوت داشته و مرد و زن به واسطه اختلافی
که میان پوشش سرشان وجود دارد از هم تمییز داده می شوند.[8]
و پس از
مادها که هخامنشیان روی کار می آیند، حجاب کمی نسبت به دوره مادها فرق می
کند و آنها از روی لباس های بلندی که از زیر می پوشیدند چادری نیز سر می
کردند.[9]
حجاب در آیین یهود
بدون شک باید ریشه و خواستگاه رعایت حجاب از سوی زنان یهود در ادوار تاریخ را در متون مذهبی آنان جستجو نمود.
تورات،
کتاب مقدس یهودیان، در موارد متعددی به طور صریح و یا ضمنی، حجاب و پوشش
زن و مسایل مربوط به آن را مورد تأکید قرار داده و در برخی از آیات، از
واژة «چادر» و «برقع» که به معنای روپوش صورت است، نامبرده است. کاربرد این
الفاظ نشانگر کیفیت پوشش زنان یهودی در آن عصر می باشد.
در سفر پیدایش چنین می خوانیم:
و
«رفقه» چشمان خود را بلند کرده و اسحاق را دید و از شتر خود فرود آمد،
زیرا که از خادم خود پرسید این مرد کیست که در صحرا به استقبال ما می آید و
خادم گفت: آقای من است، پس بُرقع خود را گرفته، خود را پوشانید.[10]
به
گفته برخی از مراجع دینی یهودیان ایران، منشأ وجوب حجاب در شریعت یهود،
مستند به همین فقره است.[11]در تورات همچنین آیاتی در رابطه با «عدم تشبّه
مرد و زن به یکدیگر در نوع پوشش بدن»، «در عدم آرایش و غمزه دختران و
زنان»، «پرهیز از زنان فریبکار و بیگانه»، «نهی از لمس و تماس با نامحرم»،
«حد و کیفیت پوشش زنان یهود»، «وجوب پوشاندن موی سر» آمده است.[12]
«تلمود»
یکی از کتابهای مهم دینی و در حقیقت فقه مدّون و آیین نامه زندگی یهودیان
است از جمله قوانینی که در این کتاب در رابطه با ارتباط زن و مرد و مسئله
حجاب آمده، موارد زیر می باشند.
1. لزوم پوشاندن سر از نامحرم.
2. لزوم سکوت زن و پرهیز از هرگونه آرایش.
3. پرهیز از نگاه به مردان بیگانه.
4. لزوم پرهیز از حرام تحریک آمیز.
5. اجتناب از نگاه به نامحرم توسط مردان.[13]
حجاب در آیین مسیحیّت
عهد
جدید، نه تنها در مواضع متعدّد وجوب حجاب و پوشش را تذکر داده است، بلکه
در برخی از آیات خود کوشیده است، درون انسان را نیز از تمایلات شهوانی
منزّه سازد و بدین وسیله عفت درون را پشتوانة مستحکم حجاب برون قرار دهد.
در عهد جدید مواردی درباره حجاب و مسائل مربوط به آن آمده که فرازهای ذیل از آن دسته اند.
1. لزوم عفت و خانه نشینی.[14]
2. لزوم پوشاندن موی سر بویژه در مراسم عبادی.[15]
3. با وقار و امین بودن زن.[16]
4. نهی از نگاه ناپاک به بیگانگان.[17]
در
کتاب «زن از نظر حقوق اسلامی» اینگونه آمده است که در میان مسیحیان و
اروپائیان، حجاب معمول و متعارف بود و این عادت تا قرن سیزدهم، سخت رایج
بود و از آن تاریخ به بعد رو به تخفیف گذاشت.[18]
و نیز در کتاب «زن و
رهایی نیروهای تولید» آمده است که در تورات و انجیل به این مطلب که زنان از
روزگار قدیم چهره خود را با بُرقع می پوشانیدند، اشاره شده است.[19]
حجاب قبل از اسلام
از
لابلای متون تاریخی، چنین به دست می آید که زنان اعراب قبل از اسلام،
دارای حجاب بوده اند: دایرة المعارف لاروس،عرب را از جمله ملت هایی که از
قدیم،حجاب در آن ریشه داشته، شمرده است.[20]
داستان «فِجار» و جنگی که
بین قبیلة قریش و قبیله هوازن بر سر روپوش بلند زنی که جوانها خواستند وی
صورت خود را نشان دهد، اتفاق افتاد، مؤید این مطلب است.[21](نقل کامل این
جریان در کتاب حجاب دراسلام قوام وشنوه ای آمده است.)
حجاب در اسلام
در
قرآن کریم، به طور صریح آیاتی در مورد حجاب و وجوب آن و نیز حدّ و کیفیت
آن، نازل شده است در سوره نور خطاب به پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ چنین
آمده است:
به مردان مؤمن بگو که چشمهای خود را فرو پوشند و دامان خویش
را نگاه دارند، این عمل برای ایشان پاکیزه تر است، همانا خداوند به آنچه
انجام می دهند آگاه است و به بانوان با ایمان بگو چشمهای خود را فرو پوشند و
عورتهای خود را از نگاه دیگران پوشیده نگه دارند و زینت های خود را جز آن
مقداری که ظاهر است، نمایان نکنند و زینت های خود را آشکار نسازند، مگر
برای شوهرانشان، پدرانشان، پدر شوهرانشان، پسرانشان، پسران همسرانشان،
برادرانشان، پسر برادرانشان، پسر خواهرانشان، زنان هم کیششان، کنیزانشان،
مردان سفیهی که تمایلی به زنان ندارند،کودکانی که از امور جنسی بی اطلاعند،
و نیز پاهایشان را بر زمین نکوبند تا زینتهای پنهانشان آشکار شود و همگی
به سوی خداوند توبه کنید ای مؤمنان، باشد که رستگار شوید.[22]
حجاب در روایات
روزی
اسماء دختر دیگر ابوبکر که خواهر زن پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ بود
با جامة بدن نما و نازکی به خانه پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ آمد،
پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ روی خود را از او برگرداند و فرمود: ای
اسماء، زن وقتی به حدّ بلوغ رسید، نباید جایی از بدن و اندامش دیده شود،
مگر صورت و دستهایش.[23]
و نیز آن حضرت فرمودند: هر کس به طور حرام با
زنی مصافحه کند و دست بدهد روز قیامت در غلّ و زنجیر، بسته خواهد شد، آنگاه
به آتش انداخته خواهد شد.[24]
در بحار الانوار نیز از حضرت رسول اکرم ـ
صلی الله علیه و آله ـ اینگونه روایت شده که آن حضرت فرمودند: خداوند
مردانی که شبیه زنان می شوند و زنانی که خود را شبیه مردان قرار می دهند،
لعنت کرده است.[25]
در نهایت اینکه:
حجاب اسلامی به معنای پرده نشینی
و محرومیّت از حضور در صحنة فعالیت های اجتماعی نیست، بلکه به معنای وجوب
پوشش و ممنوعیّت از خود آرایی زن در مقابل مردان بیگانه است.
تمام فقهای
اسلام، حجاب را از ضروریات دینی می دانند و در اینکه زنان می بایست به
هنگام ادای نماز و در حضور مردان بیگانه، موی سر و تمامی اندام خود را به
استثنای صورت و دستها (از مچ به پایین) بپوشانند، اتفاق نظر دارند و برخی
از علماء پوشاندن صورت را هم در حضور بیگانگان لازم شمرده اند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. مسئله حجاب، شهید مطهری.
2. حجاب در ادیان الهی، علی محمدی آشنانی،
3. حجاب و آزادی، مجموعه مقالات،سازمان تبلیغات اسلامی تهران.
4. حقوق زن در اسلام و اروپا، حسن صدر.
5. نظام حقوق زن در اسلام، شهید مطهری.
6. زن در آیینه تاریخ، علی اکبر علویقی.
پی نوشت ها:
[1] . جرّ، خلیل، فرهنگ عربی به فارسی «لاروس»،ترجمه سید حمید طبیبیان، چاپخانه سپهر تهران، چاپ دوم، 1367ه. ش، ص807.
[2] . الیاس، انطون، فرهنگ نوین، مترجم، سید مصطفی طباطبائی، ناشر کتابفروشی اسلامیه، چاپ هشتم، 1370ه ش، ص136.
[3] . سجادی، سید جعفر، فرهنگ معارف اسلامی، انتشارات کومش، چاپ سوم، 1373 ه ش، ج2،ص689.
[4] . حسینی دشتی، سیدمصطفی، معارف و معاریف، ناشر انتشارات اسماعیلیه، چاپ اول، 1369 ه ش، قم، ج2 ص678.
[5] . احزاب/59.
[6] . اکبری، محمد رضا، تحلیلی نو و عملی از حجاب در عصر حاضر، انتشارات پیام عترت، چاپ چهارم، 1377ه ش، ص74 ـ 76.
[7] . محمدی آشنانی، علی، حجاب در ادیان الهی، نشر یاقوت، چاپ دوم 1378 ه ش، ص107.
[8] . ضیاء پور، جلیل، پوشاک باستانی ایرانیان از کهن ترین زمان، انتشارات هنرهای زیبای کشور،ص17.
[9] . همان، ص194.
[10] . سفر پیدایش باب 24 فقره 64 و 65.
[11] . حجاب در ادیان الهی، ص143 همراه با پاورقی.
[12] . همان، ص142 ـ 148.
[13] . حجاب در ادیان الهی به نقل از کتاب تاریخ تمدن ویل دورانت ج12 ص28 ـ 34.
[14] . رساله پولس، باب دوم، فقره 1 ـ 6.
[15] . رسالة اول پولس رسول به قرنتیان، باب یازدهم، فقره 1 ـ 17.
[16] . همان، باب چهاردهم، فقره 34 ـ 36.
[17] . انجیل متی، باب اول، فقره 28 ـ 30.
[18] . حاذقی، ابوالفضل، زن از نظر حقوق اسلامی، تهران، 1342ه ش، ص160.
[19] . افشار نیا، علیرضا, زن و رهایی نیروهای تولید، تهران 1357ه ش، ص198.
[20] . وجدی، محمد فرید،دائرة المعارف فرن 14 تا 20، مصر، چاپ چهارم. ج3، ص336.
[21] . وشنوه ای، قوام، حجاب در اسلام، ترجمه: احمد محسنی گرگانی، ص58.
[22] . نور/31.
[23] . ابی داود، سنن النبی، مصر، مطبعه السعاده، ج2، ص383.
[24] . حرّ عاملی، وسائل الشیعه، دارالکتب العلمیه، ج14، ص163.
[25] . مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، چاپ بیروت، ج103، ص258.