کتاب تعلیم و تربیت اسلامی در خانواده ( پودمان تعلیم و تربیت در خانواده ) در انتظار چاپ دوم!

 کتاب تعلیم و تربیت اسلامی در خانواده ( پودمان تعلیم و تربیت در خانواده ) نوشته علی محمدی آشنانی و صابر خالقی (نشر جهاد دانشگاهی واحد تهران)تمام شده و اینک  در انتظار چاپ دوم است.

را می توان در پودمان بانک بیابید.

مجموعه سؤالات تستی کتاب تعلیم و تربیت اسلامی در خانواده نوشته علی محمدی آشنانی و صابر خالقی (نشر جهاد دانشگاهی واحد تهران) مشتمل بر 277 سؤال همراه با پاسخنامه و ذکر صفحه مأخذ مربوطهاست.

کتاب سازمان و مدیریت مسجد

کتاب سازمان و مدیریت مسجد، توسط علی محمدی آشنانی تالیف و در  تهران، مرکز رسیدگی به امور مساجد ، در سال 1377 منتشر شده است.

تعریف حجاب و جایگاه آن در ادیان مختلف

تعریف حجاب و جایگاه آن را در ادیان مختلف بررسی نمائید و کتابهایی در این موضوع معرفی فرمائید.

حجاب در لغت عبارت است از هر چیزی که میان دو چیز حایل باشد و معانی چون فاصل، مانع[1]،ستر،‌نقاب و روپوش از آن فهمیده می شود.[2]
در فقه اسلامی حجاب یعنی پرده و پوشش بین دو نامحرم و چون در اسلام حجاب برای زنان و مردان واجب شمرده شده پس زنان و مردان باید خود را از نامحرم بپوشانند حجاب برای زن پوشاندن تمام بدن از نامحرم است، به جز صورت و دو دست و برای مردان پوشانیدن عورتین و مواضعی که دیدن آن برای زنان ایجاد ریبه و گناه کند.[3]در قرآن کریم بیشتر موارد استعمال کلمه حجاب بمعنی پرده و ستر می باشد، چنانچه در آیه 17 سوره مریم، آیه 5 سوره فصلت و نیز آیه 53 سوره احزاب که به آیه حجاب معروف است بدین معنی می باشد.[4]
حجاب و بالاخص چادر بارزترین نمود حجاب اسلامی است که ریشه در قرآن و سنت زنان اهلبیت به ویژه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها دارد. پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ چادر را بعنوان یکی از اقلام نوزده گانه ضروری جهیزیّه برای دخترش زهرا ـ سلام الله علیها ـ قرار داد قرآن کریم می فرماید:« ای پیامبر! به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنین بگو خود را با «جلباب» بپوشانند»[5] اکثر مفسرین و لغویین «جلباب» را به معنای چادر و عبا تفسیر و معنا کرده اند.
توصیة بزرگان دینی و بیش از همه قرآن کریم بر استفاده از چادر، بیانگر آثار و امتیازات فراوان این پوشش شکوهمند است که ما به برخی از آنها به صورت گذرا، اشاره می کنیم.
1. چادر با پوشش یکنواخت و یکپارچه بدن، جلب توجه نامحرم را به کمترین حد خود می رساند.
2. چادر زیبائیهای جسمانی زن را تحت الشعاع زیبائیهای معنوی او قرار می دهد و به او نشاط دینی می بخشد.
3. چادر امنیت و آرامش زن را افزایش می دهد.
4. چادر بیش از هر لباسی حجم بدن را پوشش می دهد و بزرگواری و تواضع زن را در برابر احکام اسلام و ازرش‌های اخلاقی آشکار می سازد.[6]
حال ما در اینجا به بررسی حجاب در ادیان مختلف پرداخته و جایگاه آن را در اقوام مختلف بررسی می کنیم.
حجاب در دین و آیین زرتشت
در مورد پیامبر بودن زرتشت در میان اندیشمندان مسلمان اختلاف نظر وجود دارد برخی او را یک مصلح اجتماعی و عده ای با استناد به برخی از روایات، او را پیامبر الهی می دانند، به هر حال در این دوره که دوره حکومت کوروش و داریوش دو تن از شاهان بزرگ هخامنشی است، زنان پوشش خاصی داشتند.[7] از اسناد و کتیبه های بدست آمده اینگونه استفاده می شود که:
پوشاک زنان دوره مادها از لحاظ شکل با پوشاک مردان کمی تفاوت داشته و مرد و زن به واسطه اختلافی که میان پوشش سرشان وجود دارد از هم تمییز داده می شوند.[8]
و پس از مادها که هخامنشیان روی کار می آیند، حجاب کمی نسبت به دوره مادها فرق می کند و آنها از روی لباس های بلندی که از زیر می پوشیدند چادری نیز سر می کردند.[9]
حجاب در آیین یهود
بدون شک باید ریشه و خواستگاه رعایت حجاب از سوی زنان یهود در ادوار تاریخ را در متون مذهبی آنان جستجو نمود.
تورات، کتاب مقدس یهودیان، در موارد متعددی به طور صریح  و یا ضمنی، حجاب و پوشش زن و مسایل مربوط به آن را مورد تأکید قرار داده و در برخی از آیات، از واژة «چادر» و «برقع» که به معنای روپوش صورت است، نامبرده است. کاربرد این الفاظ نشانگر کیفیت پوشش زنان یهودی در آن عصر می باشد.
در سفر پیدایش چنین می خوانیم:
و «رفقه» چشمان خود را بلند کرده و اسحاق را دید و از شتر خود فرود آمد، زیرا که از خادم خود پرسید این مرد کیست که در صحرا به استقبال ما می آید و خادم گفت: آقای من است، پس بُرقع خود را گرفته، خود را پوشانید.[10]
به گفته برخی از مراجع دینی یهودیان ایران، منشأ وجوب حجاب در شریعت یهود، مستند به همین فقره است.[11]در تورات همچنین آیاتی در رابطه با «عدم تشبّه مرد و زن به یکدیگر در نوع پوشش بدن»، «در عدم آرایش و غمزه دختران و زنان»، «پرهیز از زنان فریبکار و بیگانه»، «نهی از لمس و تماس با نامحرم»، «حد و کیفیت پوشش زنان یهود»، «وجوب پوشاندن موی سر» آمده است.[12]
«تلمود» یکی از کتابهای مهم دینی و در حقیقت فقه مدّون و آیین نامه زندگی یهودیان است از جمله قوانینی که در این کتاب در رابطه با ارتباط زن و مرد و مسئله حجاب آمده، موارد زیر می باشند.
1. لزوم پوشاندن سر از نامحرم.
2. لزوم سکوت زن و پرهیز از هرگونه آرایش.
3. پرهیز از نگاه به مردان بیگانه.
4. لزوم پرهیز از حرام تحریک آمیز.
5. اجتناب از نگاه به نامحرم توسط مردان.[13]

حجاب در آیین مسیحیّت
عهد جدید، نه تنها در مواضع متعدّد وجوب حجاب و پوشش را تذکر داده است، بلکه در برخی از آیات خود کوشیده است، درون انسان را نیز از تمایلات شهوانی منزّه سازد و بدین وسیله عفت درون را پشتوانة مستحکم حجاب برون قرار دهد.
در عهد جدید مواردی درباره حجاب و مسائل مربوط به آن آمده که فرازهای ذیل از آن دسته اند.
1. لزوم عفت و خانه نشینی.[14]
2. لزوم پوشاندن موی سر بویژه در مراسم عبادی.[15]
3. با وقار و امین بودن زن.[16]
4. نهی از نگاه ناپاک به بیگانگان.[17]
در کتاب «زن از نظر حقوق اسلامی» اینگونه آمده است که در میان مسیحیان و اروپائیان، حجاب معمول و متعارف بود و این عادت تا قرن سیزدهم، سخت رایج بود و از آن تاریخ به بعد رو به تخفیف گذاشت.[18]
و نیز در کتاب «زن و رهایی نیروهای تولید» آمده است که در تورات و انجیل به این مطلب که زنان از روزگار قدیم چهره خود را با بُرقع می پوشانیدند، اشاره شده است.[19]

حجاب قبل از اسلام
از لابلای متون تاریخی، چنین به دست می آید که زنان اعراب قبل از اسلام، دارای حجاب بوده اند: دایرة المعارف لاروس،‌عرب را از جمله ملت هایی که از قدیم،‌حجاب در آن ریشه داشته، شمرده است.[20]
داستان «فِجار» و جنگی که بین قبیلة قریش و قبیله هوازن بر سر روپوش بلند زنی که جوانها خواستند وی صورت خود را نشان دهد، اتفاق افتاد، مؤید این مطلب است.[21](نقل کامل این جریان در کتاب حجاب دراسلام قوام وشنوه ای آمده است.)

حجاب در اسلام
در قرآن کریم، به طور صریح آیاتی در مورد حجاب و وجوب آن و نیز حدّ و کیفیت آن، نازل شده است در سوره نور خطاب به پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ چنین آمده است:
به مردان مؤمن بگو که چشمهای خود را فرو پوشند و دامان خویش را نگاه دارند، این عمل برای ایشان پاکیزه تر است، همانا خداوند به آنچه انجام می دهند آگاه است و به بانوان با ایمان بگو چشمهای خود را فرو پوشند و عورتهای خود را از نگاه دیگران پوشیده نگه دارند و زینت های خود را جز آن مقداری که ظاهر است، نمایان نکنند و زینت های خود را آشکار نسازند، مگر برای شوهرانشان، پدرانشان، پدر شوهرانشان، پسرانشان، پسران همسرانشان، برادرانشان، پسر برادرانشان، پسر خواهرانشان، زنان هم کیششان، کنیزانشان، مردان سفیهی که تمایلی به زنان ندارند،کودکانی که از امور جنسی بی اطلاعند، و نیز پاهایشان را بر زمین نکوبند تا زینتهای پنهانشان آشکار شود و همگی به سوی خداوند توبه کنید ای مؤمنان، باشد که رستگار شوید.[22]

حجاب در روایات
روزی اسماء دختر دیگر ابوبکر که خواهر زن پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ بود با جامة بدن نما و نازکی به خانه پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ آمد، پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ روی خود را از او برگرداند و فرمود: ای اسماء، زن وقتی به حدّ بلوغ رسید، نباید جایی از بدن و اندامش دیده شود، مگر صورت و دستهایش.[23]
و نیز آن حضرت فرمودند: هر کس به طور حرام با زنی مصافحه کند و دست بدهد روز قیامت در غلّ و زنجیر، بسته خواهد شد، آنگاه به آتش انداخته خواهد شد.[24]
در بحار الانوار نیز از حضرت رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ اینگونه روایت شده که آن حضرت فرمودند: خداوند مردانی که شبیه زنان می شوند و زنانی که خود را شبیه مردان قرار می دهند، لعنت کرده است.[25]
در نهایت اینکه:
حجاب اسلامی به معنای پرده نشینی و محرومیّت از حضور در صحنة فعالیت های اجتماعی نیست، بلکه به معنای وجوب پوشش و ممنوعیّت از خود آرایی زن در مقابل مردان بیگانه است.
تمام فقهای اسلام، حجاب را از ضروریات دینی می دانند و در اینکه زنان می بایست به هنگام ادای نماز و در حضور مردان بیگانه، موی سر و تمامی اندام خود را به استثنای صورت و دستها (از مچ به پایین) بپوشانند، اتفاق نظر دارند و برخی از علماء پوشاندن صورت را هم در حضور بیگانگان لازم شمرده اند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. مسئله حجاب، شهید مطهری.
2. حجاب در ادیان الهی، علی محمدی آشنانی،
3. حجاب و آزادی، مجموعه مقالات،‌سازمان تبلیغات اسلامی تهران.
4. حقوق زن در اسلام و اروپا، حسن صدر.
5. نظام حقوق زن در اسلام، شهید مطهری.
6. زن در آیینه تاریخ، علی اکبر علویقی.

پی نوشت ها:
[1] . جرّ، خلیل، فرهنگ عربی به فارسی «لاروس»،‌ترجمه سید حمید طبیبیان،‌ چاپخانه سپهر تهران، چاپ دوم، 1367ه‍. ش، ‌ص807.
[2] . الیاس، انطون، فرهنگ نوین، مترجم، سید مصطفی طباطبائی، ‌ناشر کتابفروشی اسلامیه، چاپ هشتم، 1370ه‍ ش، ص136.
[3] . سجادی، سید جعفر، ‌فرهنگ معارف اسلامی، انتشارات کومش، چاپ سوم، 1373 ه‍ ش، ج2،‌ص689.
[4] . حسینی دشتی، سیدمصطفی،‌ معارف و معاریف، ناشر انتشارات اسماعیلیه، چاپ اول، 1369 ه‍ ش، قم، ج2 ص678.
[5] . احزاب/59.
[6] . اکبری، محمد رضا، تحلیلی نو و عملی از حجاب در عصر حاضر، انتشارات پیام عترت، چاپ چهارم، 1377ه‍ ش، ص74 ـ 76.
[7] . محمدی آشنانی، علی، حجاب در ادیان الهی، نشر یاقوت، چاپ دوم 1378 ه‍ ش، ص107.
[8] . ضیاء پور، جلیل، پوشاک باستانی ایرانیان از کهن ترین زمان، انتشارات هنرهای زیبای کشور،‌ص17.
[9] . همان، ص194.                                                                                  
[10] . سفر پیدایش باب 24 فقره 64 و 65.
[11] . حجاب در ادیان الهی، ص143 همراه با پاورقی.
[12] . همان، ص142 ـ 148.
[13] . حجاب در ادیان الهی به نقل از کتاب تاریخ تمدن ویل دورانت ج12 ص28 ـ 34.
[14] . رساله پولس، باب دوم، فقره 1 ـ 6.
[15] . رسالة اول پولس رسول به قرنتیان، باب یازدهم،‌ فقره 1 ـ 17.
[16] . همان، باب چهاردهم، فقره 34 ـ 36.
[17] . انجیل متی، باب اول، فقره 28 ـ 30.
[18] . حاذقی، ابوالفضل، زن از نظر حقوق اسلامی، تهران، 1342ه‍ ش، ص160.
[19] . افشار نیا، علیرضا, زن و رهایی نیروهای تولید، تهران 1357ه‍ ش، ص198.
[20] . وجدی، محمد فرید،‌دائرة المعارف فرن 14 تا 20، مصر، چاپ چهارم. ج3، ص336.
[21] . وشنوه ای، قوام، حجاب در اسلام، ترجمه: احمد محسنی گرگانی،‌ ص58.
[22] . نور/31.
[23] . ابی داود، سنن النبی، مصر، مطبعه السعاده، ج2، ص383.
[24] . حرّ عاملی، ‌وسائل الشیعه، دارالکتب العلمیه، ج14، ص163.
[25] . مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، چاپ بیروت، ج103، ص258.

نقش بی‌بدیل قرآن در هویت‌بخشی و راهبری تمدنی

حجت الاسلام والمسلمین علی محمدی آشنانی در گفتگو با خبرنگار ایحاء گفت:جامعه و تمدن برای اینکه در مسیر حرکت از پویایی و پایایی نیفتد، نیازمند قرآن است؛ بر این اساس، هم در زمینه تبیین مبانی، معیارها، هویت‌بخشی و هویت‌سازی و هم در زمینه اصلاح و تعدیل و تکمیل و راهبری، قرآن نقش بی‌بدیلی در تمدن‌سازی  دارد.

 

 

حجت‌الاسلام والمسلمین علی محمدی آشنانی در خصوص مرجعیت قرآن در تمدن‌سازی اظهار کرد:

خداوند متعال، قرآن را که تجلی صفات جلال و جمال خود است، به عنوان آخرین کتاب راهنمایی و هدایت فردی و اجتماعی برای بشر نازل کرده است. این نشان‌دهنده هدف مهم خداوند متعال است که با فرستادن آخرین کتاب درصدد ایجاد جامعه‌ای جدید است که جامعه‌ای تکاملی در حد ظرفیت انسان باشد. خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یِهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ وَیُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا کَبِیرًا؛ قطعا این قرآن به [آیینى] که خود پایدارتر است، راه می‌نماید و به آن مؤمنانى که کارهاى شایسته می‌کنند، مژده می‌دهد که پاداشى بزرگ برایشان خواهد بود»(الاسراء؛ ۹).

استاد همچنین افزود: تاریخ بشر نشان می‌دهد وقتی که قرآن به عرصه اندیشه بشری عرضه شد، دو تمدن ایران و روم وجود داشت، ولی گفتمان قرآن کریم این دو تمدن را در خود هضم کرد و تمدن نوینی را به بشریت عرضه کرد. این تمدن در خودش مؤلفه‌هایی را دارد که می‌تواند همه تجارب، دانش، تعقلات، خردورزی‌ها و آموزه‌های اخلاقی بشری را در خود جای دهد. این ظرفیت آن‌قدر وسیع و جامع و کامل است که ادیان گذشته و آموزه‌های وحیانی گذشته را درون خود دارد.
 این استاد دانشگاه در ادامه در رابطه با کاستی‌هایی که در رابطه با درک مسلمانان از اهمیت جایگاه قرآن در فرآیند تمدن‌سازی دارد، بیان کرد: قرآن خود را مهیمن بر کتب آسمانی که منشا بروز و ظهور تمدن‌های پیشین بوده‌اند، معرفی می‌کند. تمدن‌سازی قرآن، شاخصه‌ها و ابعادی دارد که به نظر می‌رسد هنوز بشریت و ما مسلمانان به خوبی در این زمینه غور نکرده‌ایم و قرآن در این زمینه دست‌نخورده باقی مانده است. اگرچه کسانی در این زمینه تلاش‌هایی کرده‌اند و برخی از مطالب در این زمینه گفته شده است، اما این تلاش‌های اندک برای درک جایگاه قرآن در تمدن‌سازی کفایت نمی‌کند.
 وی ادامه داد: نقش قرآن در تمدن‌سازی اسلامی، نقشی بی‌بدیل و غیرقابل جایگزین است و برای اثبات این موضوع می‌توان دلایل زیادی را ذکر کرد. اولاً آموزه‌های قرآن کریم، مبانی و اصول تمدن‌سازی را برای بشر معرفی می‌کند. ثانیاً آیات کریمه قرآن، هم هویت اصلی و اساسی را شکل می‌دهد و هم شاخصه‌ها‌ی تمدنی را برای جامعه بشر بیان می‌کند و ثالثاً، قرآن کریم برای بررسی این‌که آیا این تمدنی که شکل گرفته است، درست و در جهت صحیح در حال حرکت است یا خیر، معیار و ملاک ارزش‌یابی است.
آشنانی با اشاره به نقش اساسی قرآن در تمدن اسلامی بیان کرد: نقش اساسی‌تری که قرآن در تمدن‌سازی اسلامی دارد، این‌است که قرآن در بحث اصلاح، تعدیل، تکمیل و راهبری تمدن اسلامی نقش اساسی دارد و اگر یک جامعه و تمدن بر این اساس شکل گرفت، برای اینکه در مسیر حرکت از پویایی و پایایی نیفتد، نیازمند قرآن است. بنابراین هم در زمینه تبیین مبانی و اصول، هویت‌بخشی و هویت‌سازی، ملاک و معیار و هم در زمینه اصلاح و تعدیل و تکمیل و راهبری، قرآن نقش بی‌بدیلی در تمدن‌سازی دارد.
 این استاد دانشگاه در ادامه در پاسخ به پرسشی در خصوص لوازم تحقق تمدن اسلامی، گفت: اولین نکته‌ای که می‌توان در این عرصه مطرح کرد، انس با قرآن کریم است و باید دانست که این مسئله، اساس تحقق تمدن اسلامی است. تصور من این است که ما هنوز در کشور خود و در بقیه کشور‌های اسلامی با قرآن انس لازم را پیدا نکرده‌ایم. منظور از انس با قرآن، قرائت مداوم، فهم معنا، تدبر در قرآن کریم، به صورت فردی و اجتماعی است. هنوز صدا و سیما و دیگر رسانه‌ها و مطبوعات و مجالس ما با قرآن کریم انس لازم را پیدا نکرده‌اند.
 وی تاکید کرد: مردم ما باید گفتمان ذهنی، احساسی، ارادی و خواستی و عملی‌شان بر اساس آموزه‌های قرآن باشد. اگر چنین چیزی اتفاق افتاد و گفتمان قرآن‌کریم در همه ارکان جامعه و در میان همه مردم نهادینه شد، آن‌گاه می‌توانیم بگوییم انس با قرآن صورت گرفته است. متاسفانه در این زمینه، تلاش چشم‌گیری توسط نهاد‌های فرهنگی ما صورت نگرفته است و برای تحقق این موضوع باید اقدامات بیشتر و بهتر و با یک برنامه‌ریزی اساسی‌تری در عرصه فرهنگ صورت گیرد.
 آشنانی در ادامه اظهار کرد: باید در نظام فرهنگی ما و در نهاد‌هایی همانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مراکز فرهنگی دیگر، همانند سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی، حوزه‌های علمیه و دیگر نهاد‌های فرهنگی کشور برای انس یافتن فردی و جمعی جامعه دینی ما در درون و در میان دیگر مسلمانان جهان با قرآن، یک برنامه تفصیلی و جامع و کاملی تدوین شود. من معتقدم بسیاری از پیام‌های قرآن هنوز بر اساس تبیین پیامبر و ائمه معصومین(ع) دریافت نشده است و اگر ما این بخش نخست را به درستی جامه عمل نپوشانیم، بالطبع، بخش دوم که بخش تحقق آموزه‌های قرآن است به خوبی تحقق پیدا نخواهد کرد.
 این استاد حوزه و دانشگاه افزود: مرحله دوم از مراحلی که می‌توان در تحقق تمدن‌سازی از آن نام برد، این است که جامعه باید بداند که قرآن تنها کتاب جامع و کامل و بدون تردید و بدون شائبه‌ای که تحریف نیافته و اساساً تحریف‌ناپذیر است و هم‌اکنون بشریت می‌تواند از آن منبع سرشار از نور و پر از نعمت الهی بهره‌مند شود. این جایگاه باید به خوبی شناخته شود و در احساس و اندیشه و فکر و عمل بشری کاملاً نهادینه شود. در صورت نهادینه شدن این امر، به تدریج نوبت به تحقق لوازم و آماده ساختن زمینه‌های تحقق تمدن اسلامی مورد‌نظر در آیات قرآن‌کریم خواهد رسید.

مشاوره پایان نامه‌ فرشتگان از دیدگاه قرآن

 پایان نامه‌ها فرشتگان از دیدگاه قرآن 

 پایان نامه«فرشتگان از دیدگاه قرآن  به نگارش عبدالقاسم مطهری به بررسی حقیقت و وظایف فرشتگان پرداخته است.موجوداتی که فقط آثار آنها قابل رویت است.

چکیده

در این پژوهش تلاش گردیده تا حقیقت فرشتگان الهی و وظایف آنان، با تکیه بر آیات قرآن کریم مورد بررسی قرار گیرد. علاوه بر آن‌ چه در عالم ماده دیده می‌شود، موجوداتی نیز وجود دارند که فقط آثار آن‌ها قابل رؤیت است.

 یکی از انواع این موجودات، ملائکه هستند که تنها از راه قرآن قابل شناخت‌ بوده، و بر اساس آیات الهی وجود آن‌ها قطعی است. ولی مادی‌گرایان که وجود را محدود در ماده می‌پندارند چنین موجوداتی را انکار می‌کنند.

 متکلمین این موجودات را به اجسام «لطیفه نورانیه»‌ و قادر بر تصرفات سریعه، تعریف کرده‌اند؛ و از دید فلاسفه، فرشتگان موجودات جوهری قائم به ‌نفس معرفی شده‌اند، بت ‌پرستان آن‌ها را کواکب موصوف به سعد و نحس می‌دانند، و مجوس و ثنویه آن‌ها را به نور و ظلمت متصف می‌کنند.

نصارا نیز فرشتگان را نفس خیره صافیه نامیده، و مشرکین آن‌ها را دختران خدا می‌پندارند. واقعیت آن است که حقیقت فرشتگان را جز در محدوده ویژگی‌هایی که در قرآن آمده، نمی‌توان دریافت.

این ویژگی‌ها و وظایف، اطاعت الهی و تقرب‌ به او، برخورداری از عقل و شعور، بی‌نیازی از آب و غذا، مسوولیت نزول وحی و قبض روح، تمثل در شکل انسانی، تدبیر امور، بشارت انسان در هنگام مرگ را می‌توان نام برد، و همچنین شفاعت، عذاب گنه‌کاران، تقویت ایمان مؤمنان، برخورداری از عصمت، و شکست‌ناپذیری. حکمت وجود فرشتگان نیز ثبت افعال انسان، محافظت از او و واسطه‌گری میان خالق و مخلوق است.

فرشتگان را می‌توان به انواع کروبیان، عبادت‌کنندگان، کارگزاران و حاملان عرش تقسیم کرد. مراتب فرشتگان را هم می‌شود در قالب مقامات مشترکی مانند تقرب، تسبیح و تحلیل، واسطه بودن و عصمت، و مقامات خاص که مخصوص جبرائیل، میکائیل، اسرافیل و عزرائیل است بیان کرد.

تفاوت انسان با آن‌ها در این است که انسان دارای دو بعد بوده، تعلیم و تعلم دارد، و مورد امتحان قرار می‌گیرد. انسان همچنین معلم و مسجود ملائکه بوده است.

شایان ذکر است پایان نامه«فرشتگان از دیدگاه قرآن فرشتگان از دیدگاه قرآن» به نگارش عبدالقاسم مطهری و با راهنمایی «محمدرضا مصطفی‌پور» و مشاوره «علی محمدی آشنانی »برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد  انجام گرفته و در سال 1386 دفاع شده است.